Hoe hou je een budget in de hand en heb je tegelijk ruimte voor extraatjes? Hou jij het budget van je huishouden onder controle? Ik gebruik al jaren een steeds meer bijgeschaafd boekhoudingsysteem dat ik wel even met jullie wil delen.
Jong geleerd…
Toen ik kind was, heb ik nooit anders geweten dan dat mijn ma een gezinsboekhouding bijhield. Toen we gingen samenwonen, was het dan ook logisch dat ik dit zelf ook startte. Mijn man was heel tevreden daarmee want bij hem thuis waren er al eens redetwisten over dat de ene het geld sneller uitgaf dan de andere het binnenbracht.
Het budget van het huishouden onder controle houden was voor hem een bewijs van spaarzaamheid. Voor mij geeft het gemoedsrust en ruimte voor extraatjes.
Naar een eigen YNAB systeem
Door de jaren heen schaafde ik mijn boekhouding bij. Sowieso met de komst van de kinderen en een eigen huis dat het huur-appartement verving, was een evolutie in de posten nodig. Ook maakte ik het wat uitgekiender en completer en begon ik ervoor te zorgen dat we, in plaats van achteraf putjes te vullen, op voorhand potjes konden opbouwen.
Als ik dan later de blog over YNAB las, was het nog een kwestie van een beetje te perfectioneren en klaar. Een xls houdt nu alles bij en al is het niet automatisch zoals in YNAB, ik denk eerlijk gezegd niet dat ik nog echt iets mis.
In deze Corona tijden was het voor mij dan ook een houvast. Van in het begin kon ik de duurdere slager- en groentenboerticketjes relativeren. We waren dan wel alle vier elke maaltijd thuis, ik wist dat dit zou gecompenseerd worden door andere posten die zouden wegvallen: school- en opvangfactuur bijvoorbeeld. Het gaf me op die manier gemoedsrust en de mogelijkheid om tussentijds bij te sturen als ik vreesde voor een gat na Corona.
Hoe ik het budget van het huishouden dus onder controle houd
Hoe werkt mijn systeem? Het is geen rocket-science en misschien niet zaligmakend voor iedereen maar bij mij werkt het als volgt wat betreft de maanduitgaven, dit is de basis van alles.
Over de jaren heen hield ik elke gezinsuitgave bij, die werden dan in categorieën opgeteld per maand.
De maandcategorieën
De categorieën bij mij zijn per maand:
a. Voeding en huishoudartikelen (simpel gezegd: alles van Colruyt, slager en co)
b. Kinderen met dan als subverdeling (het lijkt wel een beetje op de powerpoint van de overheid bij de corona maatregelen): buitenschoolse opvang, schoolfacturen, oppasdame, extraatjes kinderen (een boekje, een balpen, een vervanging van het zomerhoedje)
c. Uitgaan (inclusief babysit). Laat ons zeggen dat die post toch ook wel wat veranderd is over de jaren heen. Hier zet ik bijvoorbeeld ook een terrasje, een frituurbezoek -maar ook de tête-à-tête met mijn man.
d. Cadeautjes: raar maar waar: elke maand is er wel iemand die jarig is, een geschenkje mag krijgen omdat je op bezoek mag of is er een verjaardagsfeestje van een klasgenootje.
e. Extraatjes. Dit is een verraderlijke rubriek. Vroeger stak ik hier teveel in, nu heb ik daarvoor aparte jaarposten gemaakt. Zie verderop. Wat hier wel nog in komt: in het voorjaar wat aankopen in het tuincenter, eens een Ikea in het najaar, een kleine herstelling in huis, …
Deze maandelijkse rubrieken worden in een gemiddelde over de voorbije drie jaar gegoten. De ene maand is al wat duurder dan de andere, wat langer of wat korter, er is eens wel en geen school maar ik probeer zo rond dat gemiddelde te draaien. Als we er in februari zwaar overgingen, probeer ik wat op te passen met de aankopen in maart.
Uiteraard voegen zich daar dan nog de maandelijks vaste kosten bij: huis, elektriciteit en gas, verzekeringen, de poetsvrouw, …
Zo heb je al een overzicht van de maandelijkse uitgaven en kan je uitschieters tijdelijk bijsturen.
De jaarlijkse posten: mijn potjes
Daarnaast zijn er natuurlijk nog jaarlijkse facturen en kosten. Het was een hele oefening om deze even in kaart te brengen enkele jaren terug, maar eens dat opstartwerk gedaan is, is het een kwestie van bijhouden. Daarin zit ook het fijne van dit systeem, dus dit mag je niet rap rap willen doen. Bij ons zijn deze kosten de “grondlasten, het onderhoud van de wagen en de belasting van de wagen, de bijstandsverzekering, de zomervakantie, de groenafvalbak en nog enkele andere posten die altijd op een slecht moment in de bus vallen.
Om de verrassing te vermijden en een onevenwicht in je maandbudget tegelijk, deelde ik de som van deze uitgaven in 12 bedragen. Elke maand gaat dit kleine stukje dan van onze inkomsten naar een aparte pot/rekening. Op die manier, als in september de grondlasten moeten betaald worden, staat deze som dus klaar.
Uiteraard is dit een vestzak-broekzak operatie. Doorheen het jaar gaat er van je inkomsten een beetje meer af naar andere rekeningen maar het vermijdt dan een plots “in het rood gaan” op een ander moment. Als de aanrekening binnenvalt, zet je gewoon over van je apart potje en de maand erna begin je alweer te sparen met je doorlopende opdracht voor diezelfde factuur van het jaar erna.
De extraatjes
Dit waren de meestal voorspelbare zaken. Een laatste stap waren nog twee extra potjes-rekeningen.
De eerste was die van de kinderen. Daar gaat het kindergeld en nog wat extra heen. Als ik kledij koop, neem ik het dan terug.
Ook grotere aankopen speelgoed, lidgelden en materiaal van buitenschoolse activiteiten worden hiervan afgeroomd, alsook de kampjes om de schoolvakanties te overbruggen.
Dit laatste is bij ons toch steeds een serieuze kostenpost van boven de 1250 EUR per jaar, zonder de opvang van doorheen het jaar mee te tellen. Meestal komen die aanrekeningen nogal op hetzelfde moment en voor de kinderen doe ik ook doorgaans één grote aankoop aan het begin van het seizoen in 2 vaste winkels dus dan ga je ook hier dit effect over de 12 maanden spreiden.
Een laatste potje is de extra. Dit is een potje voor onvoorziene kosten en financiële meevallers.
Wat overschiet op het einde van de maand, gaat daarheen maar ook bij het binnenkomen van de inkomsten gaat er direct iets heen.
Dat is een gouden tip van mijn vroegere bankdirecteur: sparen doe je in het begin van je wedde, niet op het einde. Is het onderhoud van de wagen duurder dan verwacht of is er een onverwachtse boete, dan kan dit hiervan betaald worden. Heb je een periode dit potje niet aangesproken, dan is een extra uitstapje een ideale beloning.
Door die extra potjes te maken, vermijd je ook dat in de laatste maandpost teveel wordt weggemoffeld en je steeds hogere maandbudgetten moet voorzien op de rekening.
De kers op de taart: evalueren
Tenslotte is er nog één stap: de evaluatie. Elke maand hou je het budgetoverzicht bij en één keer per jaar herevalueer je het systeem.
Een kind of huisdier erbij, een verhuis naar iets kleiner of groter: onvermijdelijk zal je moeten bijschaven in de nieuwe potjes-opbouw en submaandtotalen.
Is er een spaarproject? Een groeifeest te vieren, een grote reis? Wil je volgend jaar een oprit heraanleggen: door nu al potjes aan te leggen, leef je daarnaartoe en heb je mondjesmaat het nodige budget beschikbaar.
Het hele systeem bestaat dus uit enerzijds kennis uit het verleden gebruiken om anderzijds veel provisies aan te leggen. Wat Excel-kennis en handigheid met je eigen bank-app (om doorlopende opdrachten in te stellen en aparte spaarrekeningen te creëren), meer is er niet nodig om te starten.
En heb wat geduld: niet direct maar na een tijdje zal je merken dat je meer controle krijgt over je budget. Er komt ruimte voor iets extra en vooral: niet bij elke uitgave ga je piekeren over de impact op je budget.
Succes.